Z definicji środki ochrony osobistej, a raczej środki ochrony indywidualnej to sprzęt przeznaczony do stosowania lub noszenia przez pracownika w celu jego ochrony przed zagrożeniem, w tym przed czynnikami niebezpiecznymi jak i szkodliwymi. Zatem środki ochrony indywidualnej stosuje się aby zapewnić pracownikowi bezpieczeństwo w miejscu pracy. Co zaliczamy do środków ochrony osobistej? Są to m.in. obuwie ochronne, rękawice ochronne, hełmy, okulary ochronne, gogle, przyłbice, nauszniki, maski i filtry, kombinezony ochronne. W zależności od warunków pracy i występujących w miejscu pracy zagrożeń stosowane są inne elementy ochrony indywidualnej.
Środki ochrony indywidualnej stosowane w służbie zdrowia
Pracownicy służby zdrowia powinni używać środki ochrony osobistej aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Właśnie wirusy i bakterie są czynnikiem niebezpiecznym stwierdzonym dla zawodów medycznych. Duże ryzyko zakażenia wykazują wirusy żółtaczki zakaźnej typu B i C, wirus HIV, wirus grypy, koronawirus 2019-nCoV. Mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone są drogą kropelkową, poprzez krew, płyny ustrojowe i za pośrednictwem sprzętu medycznego dlatego ważna jest ochrona ust, nosa i oczu przed bioaerozolem z zawieszonymi patogenami i ochrona rąk przed kontaktem z potencjalnie zakażonym materiałem biologicznym. Noszenie specjalnej odzieży, maseczek i rękawiczek chroni nie tylko personel medyczny przed zakażeniem ale też przed przeniesieniem patogenu z pacjenta na pacjenta. Również na co dzień można nosić wybrane środki ochrony osobistej aby bronić się przed zakażeniem, np: maseczki ochronne i gumowe rękawiczki.
Dlaczego warto nosić maseczkę ochronną?
Środki ochrony indywidualnej do ochrony dróg oddechowych to przede wszystkim maseczki ochronne. Materiał z jakiego wykonana jest maseczka stanowi barierę mechaniczną dla wirusów i bakterii dzięki czemu chroni przed ich rozprzestrzenianiem się. W zależności od zastosowanego materiału ochrona ta jest mniej lub bardziej skuteczna. Brytyjscy badacze przeprowadzili badanie porównujące skuteczność maseczki chirurgicznej i materiałowej wobec wirusa grypy i wykazali, że oba typy masek hamują przenikanie patogenu jednak maska chirurgiczna jest trzy razy bardziej wydajna. Dlatego warto zakładać maski ochronne i najlepiej aby były to maseczki z filtrem.
Jakie są rodzaje maseczek ochronnych? Ogólnodostępne w aptekach i drogeriach są jednorazowe maseczki chirurgiczne oraz maski wielokrotnego użytku z wymiennymi filtrami. Najważniejszy by prawidłowo użytkować maski ochronne, czyli zakładać i zdejmować je czystymi dłońmi trzymając za uchwyty, wymienić maseczkę w momencie gdy staje się ona mokra, dopasować maseczkę tak aby dokładnie zakrywała nos i usta oraz przylegała na krawędziach do skóry twarzy. Najlepiej aby przed po każdej zmianie maseczki odkazić ręce płynem do dezynfekcji. Ponadto maski jednorazowe po użyciu wyrzucamy do pojemnika na śmieci natomiast maski wielorazowe po każdym użyciu pierzemy w 60 stopniach Celsjusza i jeśli to możliwe prasujemy w wysokiej temperaturze. Maseczki wielokrotnego użytku zalecona są do użytku jako środki ochrony indywidualnej dla cywili nie związanych z branżą medyczną.
Kto powinien nosić maseczkę ochronną?
Stosowanie tego typu środków ochrony indywidualnej jest przeznaczone po pierwsze dla osób chorujących na infekcję górnych dróg oddechowych – zasłonięcie ust i nosa sprawia, że podczas kichania i kasłania chmura kropelek z zawieszonymi w nich wirusami grypy, przeziębienia czy COVID-19 napotyka mechaniczną barierę dzięki czemu ogranicza się ryzyko zarażenia innych osób.
Po drugie osoby zdrowe opiekujące się ludźmi chorymi. Oczywiście głównie jest to personel medyczny ale też domownicy zajmujący się zakażonymi członkami rodziny
W szczególnych przypadkach jak np: pandemia koronawirusa nCoV-2019 maseczki powinny nosić również osoby zdrowe przebywające w miejscach publicznych.
Środki ochrony osobistej na ręce
Rękawice ochronne zabezpieczają ręce przed bezpośrednim kontaktem z wirusami i bakteriami. Nosząc rękawiczki ochronne trzeba pamiętać o higienie rąk i nie dotykaniu rękawiczkami twarzy, ust czy też żywności i innych rzeczy, na które moglibyśmy przenieść patogen i ułatwić mu przeniknięcie do organizmu. Najczęściej w placówkach medycznych i laboratoriach do ochrony rąk wykorzystuje się jednorazowe rękawiczki lateksowe, nitrylowe i winylowe. Oczywiście można je też kupić na użytek własny aby chronić się przed infekcją. W aptekach można zakupić rękawice jednorazowe bezpudrowe lub pudrowane w różnych kolorach i rozmiarach.
Środki dezynfekujące
W walce z wirusami i bakteriami pomocne są też środki dezynfekujące, w tym żel antybakteryjny do rąk lub płyn dezynfekujący do powierzchni (https://www.drogeriaolmed.pl/zul_m_Dom_Srodki-do-dezynfekcji-zele-i-mydla-antybakteryjne-7116.html). Ich działanie antyseptyczne i odkażające wykorzystywane jest w placówkach medycznych ale można też zakupić środki do dezynfekcji do stosowania na co dzień. Zazwyczaj zawierają one minimum 60-70% alkoholu, a takie stężenie sprawia, że wirusy i bakterie stają się niegroźne. Choć nie należą one do środków ochrony indywidualnej to w okresie infekcyjnym warto się w nie zaopatrzyć.
Kiedy stosować żel antybakteryjny? Przede wszystkim w miejscach publicznych, gdzie nie mamy pewności czy nie mamy styczności z osobami chorymi lub przedmiotami, na których mogły pozostać drobnoustroje chorobotwórcze. Warto odkażać ręce po korzystaniu z komunikacji miejskiej, z publicznych toalet, po dotykaniu klamek, poręczy, przycisków w windzie, po wpisywaniu pinu na czytniku kart, po wizycie w sklepie i przy wizytach w restauracjach. Ponadto płynem do dezynfekcji warto przecierać karty płatnicze i telefony, które są ogromnym rezerwuarem bakterii i wirusów.
Stosowanie środków ochrony indywidualnej dla pracowników medycznych jest obowiązkowe aby ograniczyć przenoszenie chorób ale używanie ich przez osoby niezwiązane z medycyną również ma sens. Jest to wyraz odpowiedzialności zbiorowej dzięki, której chronimy siebie przed infekcją oraz chronimy innych przed zarażeniem gdy to my jesteśmy zainfekowani. Korzystanie ze środków ochrony indywidualnej jest szczególnie ważne gdy mieszkamy lub mamy styczność z osobami z obniżoną odpornością, osobami w podeszłym wieku lub z małymi dziećmi, dla których nawet najbardziej błaha infekcja może okazać się zagrożeniem dla życia.
